λακκόλιθος

Στη γεωλογία, έτσι ονομάζεται σώμα διείσδυσης, που προέρχεται από την άνοδο ενός μάγματος, το οποίο παρεμβάλλεται ανάμεσα σε ένα σύστημα στρωμάτων πετρογραφικών σχηματισμών, προκαλώντας τον ισχυρό διαχωρισμό τους και πολλές φορές μια χαρακτηριστική τοξοειδή κάμψη των υπερκείμενων στρωμάτων. Γι’ αυτό, ο λ. σε κάθετη τομή παρουσιάζει σχήμα φακοειδές, σαν μανιτάρι, ενώ η οριζόντια περίμετρός του μπορεί να είναι ελλειψοειδής ή να έχει ανώμαλο σχήμα. Η μαγματική διείσδυση, σε ζώνες επιφανειακές της λιθόσφαιρας, προκαλεί μερικές φορές τη διάρρηξη των πετρωμάτων της οροφής. Στην περίπτωση αυτή, το λακκολιθικό μάγμα εμφανίζεται στην επιφάνεια, χωρίς όμως να διαχυθεί επάνω σε αυτήν, εξαιτίας του υψηλού ιξώδους του. Οι λ. εμφανίζονται συχνά σε πολλές περιοχές με τραπεζοειδή δομή. Σχηματισμός λακκόλιθου: 1) Συνθήκες απόθεσης μιας δέσμης στρωμάτων στο βάθος της θάλασσας πριν από τη διείσδυση. 2) Άνοδος της λάβας που παρεμβάλλεται ανάμεσα σε δύο στρώματα, με την τυπική μορφή μανιταριού, προκαλώντας την ανύψωση των υπερκείμενων στρωμάτων και την ανάδυση μιας νησίδας, η οποία αμέσως καταστρέφεται από τη θαλάσσια διάβρωση. 3) Επανάληψη της διεργασίας της ιζηματογένεσης. 4) Έκχυση λάβας που επικαλύπτει εσωτερικά τη δέσμη η οποία περικλείει τον λακκόλιθο.

* * *

ο

γεωλ. μεγάλο σώμα εκρηξιγενούς πετρώματος με σχήμα κώδωνα, το οποίο έχει σχηματιστεί από τη διείσδυση και στερεοποίηση τού μάγματος.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. αγγλ. laccolith < lacco- (< λάκκος) + -lith (< γαλλ. -lithe < λίθος). Η λ. μαρτυρείται από το 1891 στον Κ. Μητσόπουλο].